སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན། (གནད་བསྡུས)

      ལོ་ལྔའི་རིང་སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྣམ་པ་གསར་པ་བཏོད་པ།

       ཟླ་3ཚེས་5ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཁེ་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་གནང་སྐབས་གསུངས་དོན། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་འཚོགས་པ་ནས་བཟུང་གི་ལོ་ལྔ་ནི་རང་རྒྱལ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་རིམ་ཁྲོད་དུ་སྤྱིར་བཏང་གཏན་ནས་མིན་པའི་ལོ་ལྔ་རེད། རྒྱལ་ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གི་གནས་བབ་རྙོག་འཛིང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་མདུན་དུ། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྣེ་ཁྲིད་གནང་ནས་ཞུན་བརྡར་མདུན་སྐྱོད་དང་། “ཕྱོགས་ལྔ་གཞི་གཅིག”གི་སྤྱིའི་བཀོད་པ་གཅིག་གྱུར་ཐོག་སྐུལ་སྤེལ། “ཕྱོགས་ཡོངས་བཞི”ཡི་འཐབ་ཇུས་བཀོད་པ་མཐུན་སྦྱོར་ངང་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱས་ཏེ། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྣམ་པ་གསར་པ་བཏོད་པ་རེད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པའི་ཐོག་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གོ་གནས་གཏན་འཁེལ་གནང་བ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་སྐྲུན་ཐུབ་པའི་རྒྱལ་ཁ་ཕུ་ཐག་ཆོད་པར་བླངས་ཏེ་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁ་རླབས་པོ་ཆེ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པའི་བརྗིད་ཉམས་ཆེ་བའི་དམིགས་འབེན་དང་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་རྩ་འཛིན་གཏན་ལ་ཕབ་པས། འཕྲལ་མའི་དོན་སྙིང་དང་ཕུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་པ་རེད། ས་ཁུལ་ཁག་དང་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས། སྲོག་ཤིང་གི་འདུ་ཤེས། དཔེ་ལྟོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཅས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་གཞི་གསར་པ་ལག་བསྟར་དང་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་པས། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི”འཆར་འགོད་ལམ་ལྷོངས་ཡག་པོ་བྱུང་བ་དང་། “ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”འཆར་འགོད་བདེ་བླག་ངང་ལག་བསྟར་བྱས་ཤིང་། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་སྐས་རིམ་གསར་པར་འཛེགས་ཐུབ་ཡོད། རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་54ནས་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་82.7བར་འཕར་ཞིང་། ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་7.1%རེ་འཕར་ཏེ་འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་བསྡུར་ཚད་ཀྱི་11.4%ཟིན་པ་ནས་15%ཡས་མས་སུ་འཕར་བས་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཚད་30%ལས་བརྒལ་བ་རེད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་11.7ནས་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་17.3བར་འཕར་བ་རེད། གྲོང་མིའི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་1.9%འཕར་ཏེ་ཆུ་ཚད་དམའ་ཙམ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཀར་ཞུགས་མི་ཁྲི་6600ཡན་འཕར་ཏེ། མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་13ལྷག་ཙམ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོར་ལས་ཞུགས་ཅུང་མང་ཙམ་ཡོང་བར་བྱེད་ཐུབ་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་ལ་འཕོ་འགྱུར་གལ་ཆེན་བྱུང་ཡོད། འཛད་སྤྱོད་ཀྱིས་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཚད་54.9%ནས་58.8%བར་འཕར་བ་དང་། ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་45.3%ནས་51.6%བར་འཕར་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་བའི་སྒུལ་ཤུགས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་རེད། ལག་རྩལ་མཐོ་བའི་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ལོ་རེར་11.7%འཕར་བ་རེད། འབྲུ་རིགས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ནུས་རྒྱ་མ་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་1.2ཟིན་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་52.6%ནས་58.5%བར་འཕར་བ་དང་། ཞིང་ལས་གནས་སྤོས་མི་གྲངས་ཁྲི་8000ལྷག་ཙམ་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མིར་གྱུར་པ་རེད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། གསར་གཏོད་སྐུལ་སྤེལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གྲུབ་འབྲས་གཡུར་དུ་ཟ་བ་ཐོབ་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་ལ་འཇོག་བྱ་ལོ་རེར་11%འཕར་བ་དང་། འཇོག་ཁྱོན་འཛམ་གླིང་གི་ཨང་གཉིས་པ་ཟིན་པ་རེད། ཚན་རྩལ་ཡར་ཐོན་གྱིས་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཚད་52.2%ནས་57.5%བར་འཕར་ཡོད། མི་བཞུགས་འཇིག་རྟེན་འཕུར་སྐྱོད་དང་། མཚོ་གཏིང་བརྟག་ཞིབ། ཚད་རྡུལ་འཕྲིན་གཏོང་། གནམ་གྲུ་ཆེ་རིགས་སོགས་གསར་གཏོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་པ་རེད། མྱུར་བགྲོད་མེ་འཁོར་དྲ་སྦྲེལ་དང་། གློག་རྡུལ་ཚོང་དོན། སྒུལ་འཕྲིན་དངུལ་སྤྲོད། དཔལ་འབྱོར་མཉམ་སྤྱོད་སོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་འཕེལ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་ཡོད། ལས་རིགས་ཁག་ཏུ“དྲ་སྦྲེལ་+”རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ལྷན་འདྲེས་བྱུང་ཡོད། དམངས་ཀྱིས་བྱ་གཞག་སྐྲུན་པ་དང་། ཀུན་གྱིས་གསར་གཏོད་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་ཏེ། ཉིན་རེའི་ཁེ་ལས་གསར་བཙུགས་ཆ་སྙོམས་5སྟོང་ལྷག་ཙམ་ནས་ཁྲི་1དང་6སྟོང་ལྷག་ཙམ་བར་འཕར་ཡོད། སྒུལ་ཤུགས་གསར་པ་མྱུར་དུ་འཕེལ་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་གཞི་བསྐྱར་མ་གཏོད་བཞིན་ཡོད་པས། ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་དང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་ལ་འཕོ་འགྱུར་གཏིང་ཟབ་བྱུང་ཞིང་། ཀྲུང་གོའི་གསར་གཏོད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་གསར་པར་གྱུར་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ཐད་གོམ་སྟབས་གལ་ཆེན་སྤོས་ཡོད། སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་དང་། གནས་མང་འགག་སྒྲོལ། སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་བཅས་བྱས་པས། ཁྱབ་ཁོངས་གལ་ཆེན་དང་འགག་རྩའི་ལྷུ་ཚིགས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཐོལ་བརྒལ་ངང་ཚུལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཡོད། ལས་ཁུངས་ཁུ་བསྡུ་དང་དབང་ཆ་གཤམ་སྤྲོད། གློད་སྡོམ་ཟུང་འབྲེལ། ཞབས་ཞུ་བཟང་འགྱུར་སོགས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པས་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ནུས་ལ་འཕོ་འགྱུར་གཏིང་ཟབ་ཡོང་བའི་སྐུལ་མ་ཐེབས་ཏེ། ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གསར་གཏོད་ནུས་པ་མངོན་གསལ་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད། “རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་པ་དང་། ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་སྤྱོད་པའི་གྲུབ་ཚུལ་བཟང་པོར་གྱུར་ཅིང་། གཞི་ཁྱོན་འཛམ་གླིང་གི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་བསྟུད་མར་ལེགས་བཅོས་བྱུང་ཡོད། དབུལ་སྒྲོལ་འགག་སྒྲོལ་ལ་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། དབུལ་ཕོངས་མི་གྲངས་ཁྲི་6800ལྷག་ཙམ་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད། ཡུལ་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་དབུལ་སྐྱོར་མི་ཁྲི་830བྱས་པ་དང་། དབུལ་པོར་འགྱུར་ཚད་10.2%ནས་3.1%བར་ཆག་ཡོད། གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་7.4%འཕར་ཞིང་། དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་ལས་ཀྱང་བརྒལ་ཏེ། འཛམ་གླིང་ཐོག་མི་འབོར་མང་ཤོས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འབྲིང་གྲས་ཚོགས་པར་གྱུར་ཡོད། རྒྱལ་ཁོངས་ཕྱི་རུ་ཡུལ་སྐོར་དུ་བསྐྱོད་མི་ཐེངས་གྲངས་ཁྲི་8300ནས་དུང་ཕྱུར་1དང་བྱེ་བ་3བར་འཕར་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ཁེབས་ཚད་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་9ལྷག་ཙམ་ཟིན་པ་དང་། མ་མཐའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་ཁེབས་ཚད་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་13.5ཟིན་ཏེ། འཛམ་གླིང་ཐོག་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་གི་དྲ་བ་ཆེ་ཤོས་བསླས་ཡོད། མི་རེའི་སྔོན་དཔག་ཚེ་ཚད་76.7རུ་ཟིན་ཡོད། སྡོད་ཁང་ཐབས་ཆག་ཁུལ་གྱི་ཁང་པ་ཆ་འགྲིག་ཁྲི་2600ལེགས་བཅོས་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁང་པ་ཉེན་ཅན་ཐེམ་དུད་ཁྲི་1700ལྷག་ཙམ་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་དུང་ཕྱུར་ཡན་ཁང་པ་གསར་པར་སྤོས་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ལ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་རིམ་བཞིན་ཇེ་བཟང་དུ་གྱུར་ཡོད། རླུང་ཁམས་ཆེན་མོ་དང་། ཆུ། ས་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་བྱེད་པའི“དོན་ཚན་བཅུ”ཁག་གསུམ་གཏན་འབེབས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་མ་ཟད་ཕན་འབྲས་ཀྱང་ཏན་ཏིག་ཐོབ་ཡོད། རྩིས་གཞི་རེའི་རྒྱལ་ནང་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་གྱི་ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་དང་། ཆུ་ཟད་གྲོན་ཆ་སྙོམས་20%ཡན་ཆག་པ་དང་། སྦགས་བཙོག་དངོས་རིགས་གཙོ་བོ་འབུད་ཚད་བསྟུད་མར་ཆག་པ། གྲོང་ཁྱེར་གཙོ་བོའི་སྦགས་བཙོག་ཆེ་བའི་ཉིན་གྲངས་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཆག་པ། ཤིང་ནགས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་དུང་ཕྱུར་1.63འཕར་བ། བྱེ་འགྱུར་ས་ཁྱོན་ལོ་རེར་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་2000ལ་ཉེ་བ་ཇེ་ཆུང་དུ་བཏང་བ་བཅས་བྱས་པས། སྔོ་ལྗང་གི་འཕེལ་ཚུལ་ལ་དགའ་འོས་པའི་རྣམ་པ་ཐོན་ཡོད།

     འདས་མ་ཐག་པའི་2017ལོར། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དམིགས་ཚད་ཀྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གྲུབ་པ་མ་ཟད་སྔོན་དཔག་ལས་ཀྱང་བཟང་བ་བྱུང་ཡོད། རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་6.9%འཕར་བ་དང་། གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་7.3%འཕར་ཡོད། འཕར་བའི་མྱུད་ཚད་ན་ནིང་ལས་མགྱོགས་ཙམ་བྱུང་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་མི་གྲངས་ཁྲི་1351འཕར་ཞིང་། ལས་ཀ་ཤོར་ཚད་ནི་ལོ་མང་རིང་གི་ཉུང་ཤོས་ཡིན། བཟོ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མྱུར་ཚད་སླར་གསོ་བྱུང་བ་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱི་ཁེ་སྤོགས་21%འཕར་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཡོང་འབབ་7.4%འཕར་ཏེ། འཕར་ཚད་དལ་ཚུལ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཡོད། ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་14.2%འཕར་བ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1363དངོས་སུ་བེད་སྤྱད་པས། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མཐོ་ཤོས་ཟིན་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་འཕེལ་ཚུལ་དེ་སྤུས་ཚད་དང་། གྲུབ་ཚུལ། ཕན་འབྲས་བཅས་དང་ཆར་པ་ཆུ་གྲོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་ཐོན་ཡོད། འདི་ནི་ལོ་ལྔའི་རིང་སྲིད་ཇུས་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པའི་ཕན་འབྲས་བསགས་པ་དང་། ཕྱོགས་གང་ཅིས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བྱས་པ་དང་། སྙིང་རུས་གཏན་འཁྱོངས་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་རེད།

     འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་ཕྱོགས་གང་ཅིར་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་དང་། འཕོ་འགྱུར་གཏིང་རིམ་ཟབ་མོ་དང་རྩ་བའི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་བྱུང་བར། འཛམ་གླིང་ཀུན་གྱིས་ཡང་བསྐྱར་དོ་སྣང་བྱེད་པས། རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཧུར་སེམས་འཕེལ་ཞིང་སྤོབས་པ་རྒྱས་བཞིན་ཡོད།

      ལོ་ལྔའི་རིང་བརྟན་ཐོག་ཡར་བརྩོན་གྱི་ལས་ཀའི་རྩ་བའི་དགོངས་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་བརྟན་པོའི་ངང་ནས་འཕེལ་ཕྱོགས་བཟང་འགྱུར་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ།

     ཟླ་3ཚེས་5ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཁེ་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་གནང་སྐབས་གསུངས་དོན། ལོ་ལྔའི་རིང་། ང་ཚོས་བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལག་ལེན་ནན་ཏན་བསྟར་ཏེ་བརྟན་ཐོག་ཡར་བརྩོན་གྱི་ལས་ཀའི་རྩ་བའི་དགོངས་གཞི་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་པ་དང་། སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་གསར་གཏོད་དང་འཐུས་ཚང་གཏོང་བར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ཚུལ་མཐུན་གྱི་བར་སྟོང་དུ་རྒྱུན་མཐུད་དང་། བརྟན་པོའི་ངང་ནས་འཕེལ་ཕྱོགས་བཟང་འགྱུར་ཡོང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱས་ཡོད།

     ལོ་འདི་དག་རིང་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་སླར་གསོ་བྱེད་ཤུགས་ཞན་པས། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩའི་ཚོང་ར་འཕར་ཆག་ཆེ་བ་དང་། སྲུང་སྐྱོང་རིང་ལུགས་ཀྱི་མགོ་འདེགས་པ་མངོན་གསལ་རེད། རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་གནད་དོན་དང་གཏིང་རིམ་ཟབ་པའི་འགལ་བ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡིན་པ་དང་། དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་ཆག་པའི་གནོན་ཤུགས་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་སོང་སྟེ། བྱ་དཀའ་བྱེད་གཏད་ཀྱི་གདམ་ག་མི་ཉུང་བ་འཕྲད་ཡོད། གནས་བབ་འདི་འདྲའི་མདུན་དུ། ང་ཚོས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ངེས་ཤུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། “ཞིང་ཆུ་ལེབ་གཏོང་”ལྟ་བུའི་ངར་སྐུལ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་མཐའ་འཁྱོངས་མ་བྱས་པར། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྒྱུན་རྣམ་གསར་པའི་སྣེ་ཁྲིད་ཁོང་དུ་འཚམ་པོ་ཆུད་པར་བྱས་ནས། བརྟན་པོར་འཕར་བ་དང་། སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཡར་སྐུལ། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག དམངས་འཚོར་ཕན་པ། ཉམས་ཉེན་འགོག་པ་བཅས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་བྱས་ནས། སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གསར་གཏོད་དང་འཐུས་ཚང་བྱས་པ་དང་། བར་སྟོང་སྙོམས་སྒྲིག་གི་བསམ་གཞི་དང་བྱེད་སྟངས་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་ངེས་སྙོམས་སྒྲིག་དང་། སྐབས་བསྟུན་སྙོམས་སྒྲིག གནད་སྨིན་སྙོམས་སྒྲིག་བཅས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ཚུལ་མཐུན་གྱི་བར་སྟོང་དུ་གནས་པ་དང་། ལས་ཞུགས་འཕར་བ། ཡོང་འབབ་འཕར་བ། ཁོར་ཡུག་ལེགས་བཅོས་བཅས་བྱུང་ན། སེམས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཡར་སྐུལ་དང་། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག སྒུལ་ཤུགས་སྣོན་པ་བཅས་བྱེད་དགོས་པའི་ནན་བཤད་གསལ་པོར་བྱས་ཡོད། དེང་གི་དུས་ལ་ཕན་ཁར་ཕུགས་ལ་དེ་བས་ཀྱང་ཕན་པའི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ། མཁོ་སྤྲོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གང་ཐུབ་བྱས་པ་དང་། སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཆེ་རུ་འཚམ་པོར་བཏང་ནས། གནས་རིམ་སྔར་ལས་མཐོ་བའི་མཁོ་སྤྲོད་ཀྱི་འགུལ་རྣམ་ལ་དོ་མཉམ་ཡོང་བར་བྱས་ཡོད། དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་འབད་འཐབ་བྱས་པར་བརྟེན་ནས། ང་ཚོས་དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་ཆག་པའི་གནོན་ཤུགས་ཐེག་པར་བྱས་ཏེ། “ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་སྙོམས་”མི་དགོས་པར་བྱུང་ཞིང་། དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་འབྲིང་མྱུར་རྒྱུན་མཐུད་བྱས་པས། གྲུབ་ཚུལ་བཟང་འགྱུར་ཐུབ་སྟེ། དཔལ་འབྱོར་རྒྱུན་རིང་བཟང་འགྱུར་གྱི་གཞི་རྩའི་རྣམ་པ་མུ་མཐུད་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ཡོད།

     དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནོར་སྲིད་སྲིད་ཇུས་དང་དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས་བརྟན་པོ་ལག་བསྟར་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་གཏོང་ཡོང་འགལ་བ་ཆེ་ཙམ་གྱི་གནས་ཚུལ་འོག “མཐུན་རྐྱེན་གསར་སྐྲུན་”གྱིས་གཏིང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བར་དམིགས་ནས། རང་རྒྱལ་གྱིས་སྔོན་ལ་ཁྲལ་གྲོན་ཆེས་ཆེར་བཅག་ཡོད། གོམ་རིམ་དབྱེ་ནས་ལས་ཁྲལ་འཕར་ཁྲལ་དུ་སྒྱུར་བ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པས། ལོ་ངོ་66རིང་ལས་གཉེར་གྱི་དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མཇུག་བསྒྲིལ་ཏེ། ཁྱོན་བསྡོམས་དཔྱ་ཁྲལ་གཅོག་ཚད་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་2ལས་བརྒལ་ཁར། ཁེ་ལས་ཆུང་ཕྲན་གྱི་ཁྲལ་བསྡུ་གཟིགས་སྐྱོང་བྱས་པ་དང་། རིན་དངུལ་སྣ་ཚོགས་གཙང་བཤེར་སོགས་པའི་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་པ་བསྣན་ན། ཚོང་རའི་བྱེད་པོའི་འཁུར་པོ་ཁྱོན་བསྡོམས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་3ཇེ་ཡང་དུ་བཏང་ཡོད། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་བུ་ལོན་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་བུ་ལོན་གསོག་གྲངས་བརྗེ་སྒྱུར་བྱས་ནས། ཁེ་སྤོགས་ཀྱི་ཁུར་པོ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་1.2བཅག་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་གཏོང་སྒོའི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། ཕྱིར་བསྡུ་མི་ཐུབ་པའི་མ་རྩ་གང་འགབ་ཅི་སྤྱོད་བྱས་པ་དང་། མ་མཐའི་དམངས་འཚོ་དང་རྣམ་གྲངས་གཙོ་གནད་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཆད་གྲངས་མཚལ་ཡིག་3%ནང་ཚུན་དུ་ཚོད་འཛིན་བྱས་ཡོད། དངུལ་ལོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་བརྟན་གནས་ཐུབ་པར་བྱས་པ་དང་། ཁྱབ་ཆེའི་དངུལ་ལོར་M2འཕར་ཚད་ཆག་ཚུལ་ཐོན་ཞིང་། ཡིད་རྟོན་དངུལ་བུན་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་ཁྱོན་འཚམ་པོར་འཕར་ཡོད། ཕྱོགས་ངེས་གཏན་འཁེལ་གྱིས་བཅོལ་དངུལ་གྲབས་འཇོག་བྱེད་ཚད་བཅག་པ་དང་། ཆེད་དོན་གྱི་དངུལ་བུན་བསྐྱར་མ་གཏོང་བ་སོགས་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་སྲིད་ཇུས་ལ་བརྟེན་ནས། ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་བོ་དང་ལྷུ་ཚིགས་ཞན་སར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། ཁེ་ལས་ཆུང་ཕྲན་ལ་དངུལ་བུན་གཏོང་བའི་མྱུར་ཚད་དེ་དངུལ་བུན་གཏོང་རིགས་གཞན་པའི་ཆ་སྙོམས་མྱུར་ཚད་ལས་མགྱོགས་པ་བྱུང་ཡོད། དངུལ་བརྗེས་འཛའ་ཐང་ཚོང་ར་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་འཐུས་ཚང་བྱས་པ་དང་། མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་གྱི་འཛའ་ཐང་རྩ་བའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ཅིང། ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་ཆག་པ་ནས་འཕར་བར་གྱུར་ཡོད། “དངུལ་དཀོན་པོ”སོགས་དངུལ་རྩའི་ཚོང་ར་དུས་རྒྱུན་དང་མི་འདྲ་བར་འཕར་ཆག་ཆེ་ཚུལ་ལ་ཁ་གཏད་འཚམ་པོར་བཅལ་ཅིང་། དངུལ་རྩའི་ཚོང་རའི་སྒྲིག་ལམ་ཚད་ལྡན་བཟོས་པ་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་བོའི་ཉམས་ཉེན་འགོག་སེལ་བྱས་པས། བརྒྱུད་ཁོངས་རང་བཞིན་གྱི་ཉམས་ཉེན་མི་ཡོང་བའི་མཚམས་ཚད་སྲུང་ཐུབ་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དངུལ་རྩའི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཡོད།

     ལོ་ལྔའི་རིང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད། 

     ཟླ་3ཚེས་5ཉིན་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཙུང་ལི་ལི་ཁེ་ཆང་གིས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་སྒྲོན་གནང་སྐབས་གསུངས་དོན། ལོ་ལྔ་ཡི་རིང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་པ་དང་། སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཞན་ཆ་སེལ་གང་ཐུབ་བྱས་པས། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཆེ་རུ་སོང་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཁེ་ལས་དང་མ་རྩ་སྒྱུར་བཅོས་ཏན་ཏིག་ངང་ནས་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་བ་དང་། ཀུང་སིའི་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཞིང་། ཟླ་སྒྲིལ་བསྐྱར་སྒྲིག་དང་། རིམ་གྲས་འཕྲི་འཐེན། སྤུས་ཕྱོད་མཉམ་སྤེལ་བཅས་ལ་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་ཐོན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཕན་ཁེ་མངོན་གསལ་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་སྟེ། ན་ནིང་ཁེ་སྤོགས་23.5%འཕར་ཡོད། ནུས་ཁུངས་དང་། ལྕགས་ལམ། ཚྭ་ལས་སོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་པ་དང་། སྤྱི་ལ་དབང་བ་མ་ཡིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཚོང་རར་བཅུག་འཐུས་ཇེ་ལྷུག་ཏུ་བཏང་ཡོད། གཏན་འཇགས་རྒྱུ་ནོར་གཅིག་གྱུར་ཐོག་ཐོ་རུ་འགོད་པའི་ལམ་ལུགས་བཙུགས་ཡོད། བདག་དབང་སྲུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད།

     ནོར་ཁྲལ་སྒྱུར་བཅོས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། ནོར་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་དང་ངེས་རྩིས་ཕྱོཌ་ཡོངས་ནས་མངོན་གསལ་དུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། མཉམ་སྤྱོད་དཔྱ་ཁྲལ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཀྲུང་དབྱང་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཡོང་སྒོ་བགོ་འགྲེམ་གྱི་གནས་སྟངས་བཙུགས་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་དང་ས་གནས་ཀྱི་ནོར་སྲིད་འགན་དབང་དང་གཏོང་སྒོའི་འགན་འཁྲི་ཆ་བགོས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་འགོ་བརྩམས་པ། ཀྲུང་དབྱང་གིས་ས་གནས་ལ་སྤྱིར་བཏང་གི་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་བྱེད་ཁྱོན་ཇེ་ཆེ་ཇེ་མང་དུ་བཏང་བ་དང་། ཆེད་དོན་གྱི་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་རྣམ་གྲངས་གསུམ་ཆ་གཉིས་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད།

     ཁེ་སྤོགས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རིགས་རྩ་བའི་ཆ་ནས་གློད་པ་དང་། བཅོལ་དངུལ་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་བཟོས་པ། ཚོང་ལས་དངུལ་ཁང་ཆེ་འབྲིང་གྲས་སུ་ཀུན་ཕན་དངུལ་རྩའི་བྱ་ལས་ཚན་པ་འཛུགས་རྒྱུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ། སྲིད་ཇུས་དང་གསར་སྤེལ་གྱི་ངང་ཚུལ་ལྡན་པའི་དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞི་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བཅས་བྱས་ཏེ། དངུལ་རྩའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་གྱི་མཐུན་སྦྱོར་ལམ་སྲོལ་ཇེ་ཆེར་བཏང་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འོས་འགན་སློབ་གསོ་དྲང་སྙོམས་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་། རྒྱུགས་ལེན་སློབ་བསྡུའི་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གྲོང་མིའི་མ་མཐའི་རྒན་གསོ་དང་། སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་བཟོས་པ་དང་། ལས་ཁུངས་ཀྱི་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་རྒན་གསོའི་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་ཆིག་སྒྲིལ་ཐུབ་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་ཆ་ཤས་ཤིག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐེབས་རྩར་སྣོན་སྒྱུར་གྱི་འཆར་གཞི་བཏོན་ཡོད། སྨན་བཅོས་དང་། སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ། སྨན་དང་སྨན་པ་བཅས་མཉམ་སྒུལ་གྱིས་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པ་དང་། གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་སྒྱུར་བཅོས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཤིང་། རྒྱུན་རིང་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྣོན་ཆའི་སྲིད་ཇུས་མེད་པར་བཟོས་ཏེ། སྨན་རྫས་དང་སྨན་བཅོས་ཡོ་བྱད་ཞིབ་མཆན་འགོད་པའི་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་འགག་གནད་ལས་སྒྲོལ་ཐུབ་ཡོད།

      གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཐོན་འགན་གཙང་ལེན་ས་ཞིང་གི“དབང་གསུམ”ལོགས་འཛུགས་སྒྱུར་བཅོས་དང་དབང་ཆ་གཏན་འཁེལ་བྱེད་ཁྱོན་80%ལས་བརྒལ་བ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཤིང་། ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་གལ་ཆེན་གསོག་ཉར་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་ཡོད།

     གཙོ་ནུས་ཐོན་ཁུལ་གྱི་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་ཕན་འབྲས་དཔྱད་དཔོག་དང་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་ལམ་ལུགས་བཙུགས་ནས། ཆུ་དཔོན་ལམ་ལུགས་དང་། མཚེའུ་དཔོན་ལམ་ལུགས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཤིང་། ཞིང་ཆེན་རིམ་པ་མན་གྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་སྒྲིག་གཞིར་ཐད་ཀར་དོ་དམ་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པའི་ཚོད་ལྟ་བྱེད་གནས་སྤེལ་ཡོད། ཁྱབ་ཁོངས་ཁག་གི་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བས། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱུན་མཐུད་སྐྱོན་བྲལ་ངང་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་ཐེབས་ཡོད།