བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགེ་ལུགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་བྱུང་ཚུལ།

        དགེ་ལུགས་པ་ཞེས་པ་ནི་དགའ་ལྡན་པ་ཟེར་བའི་དོན་ཡིན།  རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་བོད་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ས་གླང་༼༡༤༠༩༽ ལོར་དགའ་ལྡན་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་སྟེ།  དེ་གནས་གཞིར་བཟུང་ནས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་བཏང་བས་ན་དགོན་པའི་མིང་དེ་ཆོས་ལུགས་ལ་ཐོགས་པ་ཡིན།  དགེ་ལུགས་པས་ཞྭ་མོ་སེར་པོ་བཞེས་པ་དེ་དགེ་ལུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་མིན་ལ།  དགེ་ལུགས་པས་མ་གཏོགས་ཞྭ་མོ་སེར་པོ་མི་བཞེས་པ་མིན་ཏེ།  སྔར་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་དུས་སུ་དབུས་ཀྱི་མཁས་པ་མི་ལྔ་དང་གཙང་གི་མཁས་པ་མི་ལྔ་སྟེ་མཁས་པ་མི་བཅུ་མཚོ་སྔོན་ནས་བོད་ལ་ཕྱིར་ལོག་ཕེབས་དུས་ཁོང་རྣམ་པའི་བླ་མ་བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་གྱི་དབུ་ཞྭ ༼བླ་ཆེན་དགོངས་པ་རབ་གསལ་ནི་ཐོག་མ་བོན་པོ་ཡིན་པ་དང་རྗེས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་གནང་བ་རེད༽ བོན་གྱི་ཞྭ་མོ་སྔོན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཕྱི་ནང་སློག་ནས ༼བོན་པོའི་ཞྭ་མོ་ནི་ཕྱི་སྔོན་པོ་དང་ནང་ཤ་དཀར་པོ་ཡིན༽ ཕྱི་དཀར་པོ་ངེར་ཚོས་སེར་པོ་བྱུགས་ཏེ་ཁྱོད་ཚོ་ཞྭ་མོ་འདི་གྱོན་ནས་བོད་ལ་ཕྱིན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས་ཞེས་བསླབ་བྱ་གནང་བས་དེ་ནས་བཟུང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྔར་བས་དར་འཕེལ་ཡོང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་མཚོན་བྱེད་དུ་དབུས་གཙང་གི་མཁས་པ་མི་བཅུ་ཚང་མས་དབུ་ཞྭ་སེར་པོ་བཞེས་པ་མ་ཟད།  རྗེས་སུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་ཀྱང་དབུ་ཞྭ་སེར་པོ་བཞེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲ་ཡིན།  གཞན་ཡང་དགའ་ལྡན་ཆོས་འབྱུང་ཞེས་པའི་དཔེ་ཆ་ཁག་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ཙམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་དགའ་ལྡན་ཆོས་འབྱུང་ཡོངས་གྲགས་སུ་བཻཌཱུརྱ་སེར་པོ་ཞེས་བརྗོད་པ་དེའི་ནང་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་ཞིག་བཀོད་ཡོད་པ་དང་།  རྣམ་ཐར་དེའི་ནང་ཙོང་ཁ་པས་རང་ཉིད་ཆོས་ལུགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཟུར་དུ་དབུ་ཞྭ་སེར་པོ་ཞིག་བཞེས་འདོད་མེད་ཀྱང་ཙོང་ཁ་པའི་སློབ་མ་མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང་སྡེ་མཁས་གྲུབ་རྗེས་ཙོང་ཁ་པར་ཆོས་ལུགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་དབུ་ཞྭ་ཞིག་བཞེས་དགོས་ཞེས་ཨུ་ཚུགས་ནན་གྱིས་ཞུས་སྟབས་རང་གི་སློབ་མའི་འདོད་པ་དང་བསྟུན་ནས།  དབུ་ཞྭ་སེར་པོ་ཞིག་ཟུར་དུ་བཟོས་གནང་དགོས་བྱུང་བ་ལས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་རང་གི་ཐུགས་ལ་དེ་འདྲ་མེད་ཅེས་འཁོད་ཡོད།  འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་དེ་འདྲ་མིན་པར་ཙོང་ཁ་པའི་སློབ་མ་ནེ་རིང་པཎྜི་ཏ་ཞུ་བ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་བརྩམས་གནང་བའི་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་གྱི་ནང་དུ་གོང་གསལ་ངས་ཞུས་པ་དེ་ཚོ་བྲིས་ཡོད།  འོ་ན་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་དེ་འདྲ་འབྲི་གནང་དོན་ནི།  སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང་ལ་རྩ་བ་ནས་མཉེས་པོ་མེད་པ་རེད།  རྒྱུ་མཚན་ནི་མཁས་གྲུབ་རྗེས་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་ལྟ་བ་ཁག་གཅིག་ལ་དགག་པ་གནང་ཡོད་པ་དང་ས་སྐྱའི་བླ་མ་གཅིག་ལ་དགག་པ་བསྐྱོན་ཡོད་སྟབས་དེས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་མཉེས་པོ་མ་བྱུང་བར་བརྟེན་སྤྱིར་ན་བོད་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་།  རྒྱལ་ཚབ་རྗེ།  མཁས་གྲུབ་རྗེ་བཅས་ལ་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་ཞེས་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ནའང་སྡེ་སྲིད་གྱི་ཐུགས་ལ་མཁས་གྲུབ་རྗེ་དེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་ཕྱིར་ཕུད་དེ་དེའི་ཚབ་ཏུ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་དགེ་འདུན་གྲུབ་པ་འཇོག་རྒྱུའི་དགོངས་པ་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་མཁས་གྲུབ་རྗེའི་གསུང་འབུམ་པར་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་ཡང་བཀག་འགོག་ཕྲན་བུ་གནང་ཡོད།  སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛང་པའི་དགའ་ལྡན་ཆོས་འབྱུང་ཟེར་བའི་ནང་དུ་མཁས་གྲུབ་རྗེ་ལ་མཁས་གྲུབ་དགེ་དཔལ་བ་ཞེས་མ་གཏོགས་མཚན་ལ་ཞེ་ས་རྩ་བ་ནས་གནང་མེད།  དགེ་ལུགས་པའི་ནང་ཁག་གཅིག་གིས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོར་ཅུང་མི་དགའ་བ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་དེར་ཐུག་ཡོད།  དེར་བརྟེན་སྔོན་མ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་དང་རྒྱལ་པོ་ལྷ་བཟང་གཉིས་མ་འགྲིག་པ་བྱུང་རྗེས་སེར་འབྲས་དགེ་གསུམ་གྱིས་ལྷ་བཟང་དང་སྡེ་སྲིད་བར་བར་འདུམ་བྱེད་སྐབས་སྡེ་སྲིད་དགོངས་པ་ཞུས་ནས་སྲིད་དབང་ལྷ་བཟང་ལ་སྤྲོད་རྒྱུ་བྱས་པ་རེད།  དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུམཚན་གཙོ་བོ་ནི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་སྤྱིར་ན་སེར་འབྲས་དགེ་གསུམ་དང་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་སོགས་ལ་ཆོས་གཞིས་མི་སེར་སོགས་མང་པོ་གནང་སྡེ་དགེ་ལུགས་ཕྱོགས་ལ་ཐུགས་སྣང་གང་ཆེ་གནང་གི་ཡོད་ནའང་ཁོང་གི་རྩོམ་ཡིག་ནང་མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང་ལ་དམའ་འབེབས་གནང་ཡོད་སྟབས་དགེ་ལུགས་པའི་སེམས་ལ་ཕོག་སྟེ།  རྗེས་སུ་ལྷ་བཟང་པའི་སོག་པོའི་དམག་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བའི་ཁར་དེའི་རྒྱབ་ཏུ་སེར་འབྲས་དགེ་གསུམ་ལངས་ནས་སྡེ་སྲིངསངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་འོག་ཏུ་བོད་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་གྱི་དམག་མི་ཚང་མ་ཡོང་ཀྱང་སོག་པོའི་རྟ་དམག་ཡོང་སྐབས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་སྟོང་ལུང་དུ་མགུལ་ཤོར་དགོས་པ་དེ་རྒྱུ་མཚནགཅིག་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད།  ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་དགེ་ལུགས་པ་རང་གིས་བརྩམས་པ་ཡོད་ལ།  བཀའ་བརྒྱུད་པ་དང་རྙིང་མ་སོགས་ཀྱིས་བརྩམས་པ་ཡང་ཡོད།  ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་མི་འདྲ་བས་བརྩམས་པའི་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་ཡོད་ཚད་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པའི་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་སྟོད་ཆ་དང་སྨད་ཆ་གཉིས་ཡོད།  དེ་ལ་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཟེར།  དེའི་ནང་བཀའ་བརྒྱུད་པ་དང་།  རྙིང་མ།  ས་སྐྱ་སོགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས་དེ་ཚོ་བལྟས་ན་དགེ་ལུགས་པ་དང་ཆོས་ལུགས་གཞན་གྱི་ལྟ་སྟངས་གང་འདྲ་ཡོད་མིན་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཅིང་།  དེའི་ནང་ཙོང་ཁ་པ་ལ་དམའ་འབེབས་བཏང་བའི་སྐད་ཆ་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མེད།  ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའི་ནང་དུ་དགེ་ལུགས་པའི་ལྟ་བའི་སྐོར་རྒྱས་པོ་བྲིས་ཡོད།  ཐུའུ་བཀྭན་དང་ཁོང་གི་བླ་མ་སུམ་པ་མཁན་ཆེན ༼སུམ་པ་ཆོས་འབྱུང་གི་རྩོམ་པ་པོ༽ གཞིས་རྙིང་མའི་དཔེ་ཆ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྐོར་ལ་རྩོད་པ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་མྱོང་ཡོད་ཅིང་།  བླ་སློབ་གཞིས་བར་ཕན་ཚུན་དགག་པ་རྒྱག་རེས་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་རྗེས་སུ་ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་སྙན་ལ་གསན་ཏེ།  ཐུའུ་བཀྭན་ལ་བཀའ་སྐྱོན་ཆེན་པོ་གནང་ནས།  ཁྱོད་གཉིས་ཤི་ཁར་ཆོས་སྤོང་གི་ལས་གསོག་གི་ཡིན་ནམ།  ཆོས་སྤོང་གི་སྡིག་པ་གསོག་གི་ཡིན་ནམ།  ཆོས་ག་རེ་བྱས་ནའང་སོ་སོའི་འདོད་མོས་རེད།  ཚང་མ་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཁས་ལེན་མཁན།  སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཁས་ལེན་མཁན།  སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁས་ལེན་མཁན།  སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཁས་ལེན་མཁན་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས་སོ་སོའི་དད་པ་ག་རེ་ཡོད་ནའི་ངེ་འདོད་མོས་རེད།  ཁྱེད་རང་གཉིས་ཕན་ཚུན་དགག་པ་རྒྱག་རེས་བྱས་པ་ཡིན་ན།  དགེ་ལུགས་པའི་ཆོས་ལ་པན་པ་རྩ་བ་ནས་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་དང་།  ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བརྩམས་གནང་བའི་དགག་ལན་གྱི་དཔེ་ཆ་དེ་ཚོ་རྗེས་སུ་པར་རྩ་བ་ནས་རྒྱག་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་གནང་བར་བརྟེན་རྗེས་སུ་ཁོང་གཞིས་ཀའི་གསུང་འབུམ་ནང་དེའི་སྐོར་གྱི་དཔེ་ཆའི་པར་མེད།  འོན་ཀྱང་རྗེས་སུ་དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་མ་བྱས་ཙམ་དུ་སྡེ་དགེ་ནོས་དཔེ་ཆ་དེ་པར་བཏབ་ཡོད།  ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་དེང་སྐབས་མཚོ་སྔོན་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད།  རྣམ་ཐར་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་ནི་རྒྱལ་དབང་འཕྲིན་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཡིན།  ཁོང་ནི་དང་པོ་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་པ་ཡིན་པ་དང་རྗེས་སུདགེ་ལུགས་པའི་ཆོས་གནང་ཞིང་།  ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་མཁན་པོ་གནང་མྱོང་ཡོད།  ཁོང་གི་ཕྱག་རྩོམ་རྟ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དང་། ཁལ་ཁ་རྗེ་བཙུན་དམ་པའི་རྣམ་ཐར།  འོན་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་སོགས་བླ་མ་མང་པོའི་རྣམ་ཐར་ཡོད།  ད་ལྟ་མཚོ་སྔོན་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་དེའི་ནང་ཞིབ་ཕྲ་བལྟས་ན་ཙོང་ཁ་པ་དང་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་གཞན་ལ་དམའ་འབེབས་གཏོང་མཁན་དེ་ཚོ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཞེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཉུང་ཤས་ཡིན་པ་ལས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཞེན་མེད་པའི་གྲུབ་མཐའ་སུ་དང་སུ་ཡིན་ནའི་ཙོང་ཁ་པར་བསྟོད་བསྔགས་ལས་དམའ་འབེབས་བྱས་པ་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་སྐོར་དཔེ་ཆ་མང་པོ་ཞིག་དེའི་ནང་དྲངས་ཡོད།  གཞན་ཡང་ཙོང་ཁ་པས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས  (宗教改革)  བྱས་པ་རེད་ཅེས་སྐད་ཆ་སྙན་པོ་ཞིགག་བཤད་དེ་དོན་དངོས་ཐོག་གྲྭ་པས་ཆུང་མ་བཙལ་མི་ཆོག་པ་དེ་ཙོང་ཁ་པས་བཟོས་པ་རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད་པས་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཧ་ཅང་ཞན་པོ་ཡིན་པའི་རྟགས་རེད།  གྲྭ་པས་ཆུང་མ་བཙལ་མི་ཆོག་པ་དེ་དང་པོ་བཟོ་མཁན་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ཡིན་པས་དེ་འདྲ་ཡིན་ན་ཐོག་མ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེར་དགག་པ་རྒྱག་དགོས་ན་ཡང་།  ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ལ་དགག་པ་བརྒྱབ་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་ཚང་མས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པར་དོགས་ནས་ཞེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་དེའི་ཞྭ་མོ་དེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཐོག་ལ་གཡོགས་པ་རེད།  གྲྭ་པས་ཆུང་མ་བཙལ་མི་ཆོག་པ་དེ་ས་སྐྱ་དང་།  རྙིང་མ།  བཀའ་བརྒྱུད་སོགས་ཚང་མ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན།  ཡིན་ན་ཡང་ཆོས་བྱེད་མཁན་ཡིན་ཕྱིན་ཚང་མ་ངེས་པར་དུ་གྲྭ་པ་བྱེད་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད།  སུས་གྲྭ་པ་བྱས་ན་ཡང་ཆོག་པ་ཡིན།  འོན་ཀྱང་གྲྭ་པ་བྱས་ཚེ་ཞིང་ཁ་བཏབ་མི་ཆོག་པ་དང་།  ཆུང་མ་བཙལ་མི་ཆོག་པ་དེ་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པ་ལས་ཙོང་ཁ་པ་གཅིག་པོས་གསར་བཟོ་གནང་བ་ཞིག་མིན།  ལོ་རྒྱུས་ཟེར་བ་ནི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ལྟར་རང་སྣང་གང་ཤར་གྱིས་གསར་རྩོམ་བྱས་ན་མི་འགྲིག་པར་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་འབྲི་དགོས།
        དགེ་ལུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར།
        ༼༡ གྲྭ་པ་ཡིན་ཕྱིན་འདུལ་བའི་ཁྲིམས་གཙང་མར་སྲུང་དགོས།  གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་བྱས་ནའང་འདུལ་བའི་ཁྲིམས་དེ་གཙང་མ་སྲུང་དགོས་པ་ཡིན།  དེ་ཡང་དགེ་ལུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཟུར་དུ་བཏོན་པ་དེ་ཆོས་ལུགས་གཞན་དག་ལ་ཁྱད་ཆོས་དེ་འདྲ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་མིན།  དཔེར་ན་རྙིང་མའི་རྡོ་རྗེ་བྲག་དང་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ལ་ཆ་བཞག་ན་དགོན་པའི་ནང་དུ་འདུལ་ཁྲིམས་ཧ་ཅང་གཙང་མ་ཡོད་པས།  གྲྭ་པས་ཆུང་མ་བཙལ་ཕྱིན་དགོན་པ་ངེ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བྱེད་པ་ལས་ནང་དུ་སྡོད་མི་ཆོག་པ་ཡིན།  དེའི་ནང་ནས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ནི་འདུལ་ཁྲིམས་དེ་བས་གཙང་བ་ཡོད།  དེ་བཞིན་སྟག་ལུང་།  འབྲི་གུང་།  གདན་ས་མཐིལ།  སྡེ་དགེ་སོགས་དགོན་པའི་ནང་གྲྭ་པ་ཚང་མ་འདུལ་ཁྲིམས་གཙང་མ་དགོས་པ་ཡིན།  ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་སྤྱིར་བཏང་གྲྭ་པ་མང་ཆེ་བ་འདུལ་ཁྲིམས་གཙང་མ་ཡོད་པ་དེ་དགེ་ལུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཁོངས་སུ་བཞག་པ་རེད།  དེ་ནི་བཀའ་གདམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་པ་ལས་དགེ་ལུགས་པས་གསར་དུ་བཟོས་པ་མིན།
        ༼༢ ཐོག་མ་གཞུང་ཆེན་པོ་ཁག་ལ་ཐོས་བསམ་བྱས་ཏེ་ཡག་པོ་བྱུང་ན་གཞི་ནས་སྒོམ་རྒྱག་པ་ལས་དང་པོ་ནས་རི་ལ་ཕྱིན་ཏེ་སྒོམ་རྒྱག་པར་འགྲོ་སྲོལ་མེད།  འོ་ན་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་གཞན་རྣམས་ཆོས་གཞུང་ཆེན་པོ་ལ་བལྟ་མི་དགོས་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།  དེ་མིན་ཏེ་དཔེར་ན་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ལ་ཡང་གཞུང་ཆེན་པོའི་སློབ་གཉེར་བཙུགས་ཡོད་པ་དང་།  དེ་བཞིན་སྡེ་དགེ་ལའང་སྡེ་དགེ་གཞུང་ཆེན་བཅུ་གསུམ་ཞེས་པ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་སློབ་གྲྭ་ཡོད།  འོན་ཀྱང་མི་ཉུང་ཤས་ཀྱིས་དགེ་ལུགས་པས་དཔེ་ཆ་མང་པོ་ལྟ་བ་དེ་མི་ཚེ་འཁྱོལ་ཐབས་དང་རྩོད་པ་རྒྱག་སྐབས་ཁ་བདེ་པོ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ལས་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིགག་བྱེད་མཁན་ཡིན་ན་དང་པོ་ནས་རི་ལ་ཕྱིན་ནས་སྒོམ་རྒྱབ་ན་འགྲིག་གི་རེད་ཅེས་ཤོད་མཁན་ཡང་ཡོད་པ་རེད།  རྙིང་མ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་སོགས་ཆོས་ལུགས་གཞན་གྱི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཚང་མ་དང་པོ་ནས་གཞུང་ཆེན་པོ་ལ་ཐོས་བསམ་དང་སློབ་གཉེར་བྱས་ཏེ།  དེ་རྗེས་གཞི་ནས་སྒོམ་རྒྱག་དགོས་པའི་གོ་རིམ་དེ་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པ་ལས་དེ་ལ་མི་འདྲ་བ་མེད།  ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའི་ནང་དུ་དགེ་ལུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་བདུན་བཤད་ཡོད།  ང་ཚོས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མའི་དཔེ་ཆ་བལྟས་ན་དེའི་ནང་དུ་ཆོས་ལུགས་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཐུབ།  འོན་ཀྱང་དཔེ་ཆ་མང་པོ་ལྟ་མ་མྱོང་མཁན་ཞིགག་ལ་ཁྱད་ཆོས་དེ་རྣམས་བཤད་སྐབས་ཆོས་ལུགས་གཅིག་གི་ཁྱད་ཆོས་བཤད་ན་ཆོས་ལུགས་གཞན་ཞིག་ལ་དམའ་འབེབས་བཏང་གི་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་ཡོད།  ཆོས་ལུགས་དེ་ཚོ་རང་རང་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་མཉམ་བསྲེས་བྱས་ན་མི་འགྲིག་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡིན།  ཆོས་ལུགས་འདྲ་མིན་ཚང་མ་བྱས་ན་རང་གི་བསམ་བློའི་ནང་ཐག་ཆོད་པའི་ལྟ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད།  མཐའ་མ་ཆོས་ལུགས་གང་ལ་ཡང་ཡིད་མི་ཆེས་པར་གྱུར་ཏེ།  དེའི་འབྲས་བུར་མཐའ་མ་རང་ཉིད་བྱིའུ་གནམ་ལ་འཕུར་ནས་མར་ས་ལ་བབས་མ་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ལས་གཞན་མེད།
        ༼༣ སོ་སོའི་ཆོས་ཀྱི་མིང་དང་ཚིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་ལས་ཆོས་ལུགས་གཞན་གྱི་མིང་དང་ཚིག་མཉམ་བསྲེས་མི་བྱེད་པ་དང་།  ཆོས་ལུགས་གཞན་གྱི་མིང་ཚིག་རྣམས་རང་དགར་བཞག་པ་ལས་གསར་བཅོས་མི་བྱེད་པ།  སྔོན་མ་རྒྱ་གར་ནས་པཎྜི་ཏ་དང་ལོ་ཙཱ་བས་བསྒྱུར་བའི་དཔེ་ཆའི་ནང་མེད་པའི་མིང་གསར་པ་དང་ཚིག་གསར་པ་རྩ་བ་ནས་གསར་བཟོ་མི་བྱེད་པ་བཅས་ཏེ་དེ་ནི་བཀའ་གདམས་པ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན།  དགེ་ལུགས་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་པའི་དང་སྒོམ་རྒྱག་ཡས་ཞིག་དང་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་མི་དགོས་པར་སོམ་རྒྱག་ཡག་ཞིག་སྡེ་ཁག་གཉིས་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་གྱི་ཡོད།  ཞི་གནས་གཅིག་པོ་ཡིན་ན་འཇོག་སྒོམ་ཟེར། འདིར་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་ནི་སྔོན་མ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་བོད་དུ་ཡོང་བའི་རྒྱ་ནག་གི་ཧ་ཤང་ཞིག་གིས།  སེམས་བཟང་པོ་ཡིན་ནའང་སྤངས་དགོས་ལ་སེམས་ངན་པ་ཡིན་ནའང་སྤངས་དགོས།  དགེ་བ་སྤངས་དགོས་ལ་སྡིག་པ་ཡང་སྤངས་དགོས།  དཔེར་ན།  གནམ་ལ་སྤྲིན་པ་འཁོར་ཚེ་སྤྲིན་པ་དཀར་ནག་གང་ཡིན་རུང་ཉི་མ་སྒྲིབ་པ་ལ་ཁྱད་པར་རྩ་བ་ནས་མེད་པས་རྣམ་རྟོག་བཟང་ངན་གང་ཡིན་རུང་ཚང་མ་སངས་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་འགོག་རྐྱེན་ཡིན་སྟབས་ཚང་མ་སྤངས་ཏེ།  བསམ་བློ་གང་ཡང་མ་བཏང་བར་སྡོད་དགོས།  དེ་འདྲ་བྱས་ཚེ་སངས་རྒྱས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ཟེར།  དགེ་ལུགས་པས་ལྔ་ཚུལ་དེ་ཁས་ལེན་གྱི་མེད།  དགེ་ལུགས་པས་བསམ་བློ་གང་ཡང་མ་བཏང་བར་བསྡད་ན་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་ལྟ་ཅི་ཁ་ལ་ལྟོ་ཡང་མི་འབྱོར་ལ།  ལམ་དུ་ཕྱིན་ན་ཁ་སུག་ལོག་འགྲོ་བ་དང་།  སྒོ་ལ་འཛུལ་ན་མགོ་རྡབ་འགྲོ་བ་ཡིན།  མདོར་ན་བསམ་བློ་གང་ཡང་མ་བཏང་ན་ཆོས་བྱེད་རྒྱུ་ལྟ་ཅི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འཚོ་བ་ཡང་སྐྱེལ་མི་ཐུབ་ཟེར།  ངེས་ན་བསམ་བློ་བཟང་ངན་ཚང་མ་སྤངས་དགོས་ཟེར་བ་དེ་མི་འགྲིག་པ་རེད་ཟེར།  དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པ་ལ་འདོད།  སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་མུ་ནེས་ཀྱང་དགེ་བ་བཅུ་དང་དུ་བླངས་ན་སྡིག་པ་བཅུ་སྤངས་དགོས་གསུངས་པ་མ་གཏོགས་རྣམ་རྟོག་བཟང་ངན་ཚང་མ་སྤངས་དགོས་ཞེས་གསུངས་མེད།  བསམ་བློ་གང་ཡང་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་པ་དང་སངས་རྒྱས་པ་ཟེར་བ་མེད་པས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་ཡོང་བའི་ཧ་བཟང་དེའི ༼བོད་ལ་ཡོང་བའི་ཧ་ཤང་ཚང་མ་མིན༽ ལྟ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་པའི་ལྟ་བ་ལས་སྡུག་པར་འདོད་པ་ཡིན།  ལྟ་བ་དེ་ལ་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་གྱིས་ཀྱང་དགག་པ་མང་པོ་བསྐྱོན་མྱོང་ཡོད་དེ་ཁོང་གིས་བསམ་བློ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་པ་དེ་ནི་ཚེ་འདི་ལ་མི་ལྐུགས་པ་ཆགས་ཡས་དང་།  སྐྱེ་བ་རྗེས་མ་དུད་འགྲོར་སྐྱེ་ཡས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སངས་རྒྱས་ཡས་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད།  བསམ་བློ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་པ་ཟེར་བ་དེ་དགེ་ལུགས་པས་ཁས་ལེན་གྱི་མེད།  དེ་མིན་མི་ལ་རས་པ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་དེ་ཚོའི་གསུང་འབུམ་ནང་བསམ་བློ་མ་བཏང་བར་འཇོག་དགོས་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི།  བསམ་བློ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་དགོས་ཟེར་བའི་དོན་མིན་པར་སྒོམ་རྒྱབ་ནས་གནས་ཚད་མཐོ་པོ་གང་མཚམས་ཞིག་ཏུ་སླེབས་སྐབས་བསམ་བློ་མང་པོ་བཏང་ན་སྐྱོན་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་ལས་དང་པོ་ནས་བསམ་བློ་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་དགོས་ཞེས་བཤད་པ་མིན།  མི་ལ་རས་པ་དང་།  མར་པ།  དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་ཚོས་གསུངས་པའི་དཔེ་ཆ་དེ་ཚོར་དགེ་ལུགས་པས་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ་ཞེ་ན།  སྒོམ་དང་པོ་རྒྱག་དུས་ནས་བསམ་བློ་རྩ་བ་ནས་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་དགོས་ཟེར་བ་མིན།  དེ་ནི་བསམ་བློ་བཏང་ནས་གནས་ཚད་མཐོ་པོར་སླེབས་རྗེས་རང་གི་སེམས་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པའི་གནས་ཚད་དེ་ལ་སླེབས་ཚེ་གཞི་ནས་བསམ་བློ་མ་བཏང་བར་སྒོམ་རྒྱག་དགོས་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ཡིན་ཞེས་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
        ༼༤ གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་བྱས་ནའང་མདོ་དང་སྔགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་པ་ལས་མདོ་སྔགས་ཁ་ཕྲལ་ནས་ཆོས་བྱེད་ཀྱི་མེད།  དཔེར་ན་དགའ་ལྡན་དགོན་གྱི་གྲྭ་ཚང་གཉིས་ལ་ཆ་བཞག་ན།  སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཚོ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གཞུང་ཆེན་པོ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གསང་སྔགས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།  སེ་ར་དང་འབྲས་སྤུངས་སུ་གསང་སྔགས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་དང་གཞུང་ཆེན་པོ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཟུར་དུ་དབྱེ་ནས་ཡོད་པ་ལས་མཉམ་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྲོལ་མེད།  བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་ལ་ཡང་གསང་སྔགས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཟུར་དུ་གྲྭ་ཚང་ཞིགག་བཙུགས་ཡོད།  དེ་མིན་གདན་ས་མཐིལ་དང་སྐུ་འབུམ་སོགས་དགོན་པ་ཆེ་བ་ཚང་མར་དེ་འདྲ་ཡིན།  རྙིང་མའི་དགོན་པ་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  སྡེ་དགེ་ལའང་དེ་ལྟར་ཡིན།  མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ནི།  དེ་རེང་ཉི་མ་གཅིག་ལ་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ལ་ཟེར།  ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ནང་དུ་ཙོང་ཁ་པའི་རྣམ་ཐར་ཞིག་བྲིས་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དུ་ཙོང་ཁ་པ་ནི་ཆོས་འདུལ་བའི་བསྟན་པ་དེ་ལ་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དངོས་སུ་ཕེབས་པ་ནང་བཞིན་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་འཁོད་ཡོད་པས་དེ་ལ་གོ་བ་ལེན་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་སྡེ།  ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ནང་ཙོང་ཁ་པ་དེ་ཆོས་འདུལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དངོས་སུ་ཕེབས་པ་དང་ཁྱད་མེད་པ་བྱུང་བ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཐད་ཀར་ལྟ་དུས་ཙོང་ཁ་པར་བསྟོད་བསྔགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ནའང་དོན་དུ་དགེ་ལུགས་པརའདུལ་བ་སྐམ་པོ་ཞིག་ལས་གསང་སྔགས་སོགས་གཞན་གང་ཡང་མེད་ཅེས་ཤུགས་སུ་བསྟན་ཡོད་པའི་གོ་བ་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་དང་།  ཁ་ཤོས་ཀྱིས་དེ་ནི་དགེ་ལུགས་པ་ལ་འདུལ་བ་མ་གཏོགས་གསང་སྔགས་མེད་ཟེར་བའི་དོན་མ་ཡིན་པར་བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འདུལ་བའི་བསྟན་པར་ཉམས་རྒུད་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་དབྱེ་བ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་དུས་སྐབས་སུ་ཙོང་ཁ་པས་བསྐྱར་དུ་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟ་བུ་བཟོས་གནང་བ་ཡིན་པས་ན་འདུལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དངོས་སུ་ཕེབས་པ་ལྟ་བུ་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་གསུངས་པར་འདོད་པ་ཡིན།  དེར་བརྟེན་རྩོམ་ཡིག་ལའང་མི་སོ་སོས་གོ་བ་ལེན་སྟངས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡོད།  དེ་བཞིན་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་དཔེ་ཆ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཙོང་ཁ་པ་ལ་འདུལ་བ་སྐམ་པོ་ཞིག་ལས་གཞན་མེད་སྟབས་མར་པ་དང་མི་ལ་ལྟར་སྐུ་ཚེ་འདི་ལ་སངས་རྒྱས་མ་ཐུབ་པ་རེད་ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་རེད།  དེ་ནི་ཁོ་རང་མི་གཅིག་གི་ལྟ་བ་ཡིན།  ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་ལྟ་བ་དེ་ནི་རྙིང་མ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་ལྟ་བ་རེད།  སྡེ་དགེ་དགོན་པས་ཙོང་ཁ་པའི་གསུང་འབུམ་ཆ་ཚང་པར་བཏབ་ཡོད་པ་མ་ཟད།  གཞུང་ཆེན་བཅུ་གསུམ་ཁྲིད་པའི་སྐབས་སུ་དཔེ་ཆ་དེ་སློབ་འཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  དེ་བཞིན་རྙིང་མའི་དགོན་པ་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་ཡང་ཙོང་ཁ་པས་བརྩམས་གནང་བའི་ལམ་རིམ་ཆེན་མོ་དང་སྔགས་རིམ་ཆེན་མོ་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།།