ཀྲུང་གོ་གསར་བའི་གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཇུས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁྱད་སྟོབས།
« མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་» གྱི་དཔྱད་གཏམ་པའི་རྩོམ་ཡིག “ མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ” ཞེས་པའི་ཁག་དང་པོ།
ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་ཞིང་གཅིག་གྱུར་ལྡན་པའི་མི་རིགས་མང་འདུས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ། ཇི་ལྟར་མི་རིགས་སོ་སོའི་བར་གྱི་མཐུན་སྒྲིལ་དང་མཉམ་ལས་ལ་ཡར་སྐུལ་གཏོང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོབ། མངའ་ཁོངས་ཁ་ཚང་དང་དར་རྒྱས་སྟོབས་འབྱོར་ཅན་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཇི་ལྟར་མི་རིགས་སོ་སོའི་མེས་རྒྱལ་ལ་སེམས་པ་འཁོར་ཤུགས་དང་དང་ལེན་བསམ་པ་ཇེ་བཟང་དུ་གཏོང་བའི་དུས་མཚུངས་སུ། མི་རིགས་སོ་སོའི་རང་དབང་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཡར་ཐོན་ཇི་ལྟར་མངོན་འགྱུར་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས་ཞེ་ན།
གནད་དོན་དེ་དག ཀྲུང་གོ་གསར་བ་མ་བཙུགས་པའི་སྔོན་ནས་བཟུང་། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་ཧུར་ཐག་གིས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་མྱོང་། 1949 ལོའི་ཟླ 9 པར་འཚོགས་པའི་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཆབ་སྲིད་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག གསལ་ཐག་ཆོད་པའི་སྒོ་ནས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་དེ་གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཇུས་ཤིག་ཡིན་པར་གཏན་ཁེལ་བྱས། ཀྲུང་གོ་གསར་བ་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ 60 རིང་ལ། ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་གཅིག་གྱུར་མགོ་ཁྲིད་ལ་བརྟེན་ནས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་དང་། མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ལམ་ལུགས། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་མགོ་ཁྲིད་ཡིན་པའི་ཏང་མང་མཉམ་ལས་དང་། ཆབ་སྲིད་གྲོས་མོལ་ལམ་ལུགས་བཅས་ཀྱིས་མཉམ་དུ་རང་རྒྱལ་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་གྲུབ་པ་རེད། རབས་མང་པོའི་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་མི་ཚོའི་རླབས་ཆེན་གསར་བཏོད་ཀྱིས། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ “ ཀྲུང་གོའི་བློ་གྲོས ” ལྡན་པའི་མི་རིགས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་རྒྱུགས་ཤོག་བཟང་པོ་ཞིག་སྤྲད་པས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་དེ་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར། །
ཀྲུང་གོ་གསར་བས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གལ་ཆེན་འདི་གདམ་གསེས་བྱེད་དོན་ནི། ཀྲུང་གོ་རང་གི་རྒྱལ་བབ་དང་མི་རིགས་གནད་དོན་དངོས་ལ་གཞིགས་པའི་ཡང་དག་པའི་གདེང་ཚོད་ཅིག་ཡིན། གཅིག་གྱུར་གྱི་མི་རིགས་མང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་ཡིན། ཉེ་རབས་ནས་བཟུང་། ཕྱིའི་བཙན་འཛུལ་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་བྱུང་བའི་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དེ་ནི། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡིན། མི་རིགས་སོ་སོ་འདུས་མང་དང་། འདུས་ཉུང་གི་མི་གྲངས་ཁ་འཐོར་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་དང་། ས་ཁུལ་སོ་སོའི་ཐོན་ཁུངས་ཆ་རྐྱེན་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ནི། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་དངོས་བབ་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཡིན། ཀྲུང་གོ་གསར་བས་གསར་བཏོད་བྱས་པའི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནི། ལོ་རྒྱུས་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་། རྒྱལ་བབ་དང་མཐུན་པ། དམངས་སེམས་དང་ཡང་འཚམས་པའི་གདམ་གསེས་ཡང་དག་ཅིག་ཡིན། །
རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་མགོ་ཁྲིད་འོག་ཏུ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སོ་སོ་གནས་བཅས་པའི་ས་ཁུལ་དུ་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལག་བསྟར་བྱས་ནས། རང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་བཙུགས་པ་དང་། རང་སྐྱོང་ཁེ་དབང་ལག་བསྟར་བྱས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་དོན་དང་ཁྱད་རྟགས་ཀྱིས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་མི་རིགས་རང་ནང་ཁུལ་གྱི་ལས་དོན་ལ་རང་བདག་དོ་དམ་བྱེད་པར་བརྩི་འཇོག་དང་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་དགོངས་པ་དངོས་མཚོན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་མི་རིགས་འདྲ་མཉམ་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། མི་རིགས་ཚང་མ་མཉམ་དུ་དར་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བའི་རྩ་དོན་མཚོན་པར་བྱས་ཤིང་། དེའི་ནང་ད་དུང་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་དང་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཀྱི་ལག་ལེན་ཉམས་མྱོང་དང་ཆབ་སྲིད་བློ་གྲོས་ཡང་ཉིང་འདུས་བྱས་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དཔལ་ཡོན་དེ་མི་རིགས་གནད་དོན་ཐོག་ནས་གཅིག་བསྡུས་སུ་མངོན་པ་ཞིག་ཡིན་པས། དེས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རེ་འདུན་དངོས་མཚོན་ཞིང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁྱད་སྟོབས་དངོས་གྲུབ་པ་རེད། །
ལག་ལེན་དངོས་ལས། ལམ་ལུགས་དེས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཁྱིམ་རང་བདག་བྱེད་པའི་ཁེ་དབང་ལ་འགན་ལེན་གང་ལེགས་བྱས་ཤིང་། མི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་འབྲེལ་བར་ཤུགས་སྣོན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ། མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཡར་ཐོན་ལ་ཡར་སྐུལ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ནུས་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པ་བདེན་དཔང་གང་ལེགས་བྱས། མཐའ་ཡས་པའི་རྩྭ་ཐང་ནས་ལྷོ་སྣེའི་མཚམས་བར་དུ། ལོ་ངོ 60 རིང་ལ། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སོ་སོའི་ལ་རྒྱ་དང་། ཡིད་ཆེས་བསམ་པ། ངའོ་སྙམ་པའི་སེམས་ཤུགས་བཅས་སྔོགས་འདོན་ཆེས་ཆེར་བྱས་པར་མ་ཟད། དེ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྣ་མང་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆགས་སྟངས་དང་ཡང་འཚམས་པར་གྱུར་པས། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཁྱིམ་ཆེན་འདིའི་རྩ་བའི་ཁེ་ཕན་ལ་ཁག་ཐེག་བྱས་ཤིང་། མི་རིགས 56 འགྲིག་མཐུན་མཉམ་གནས་དང་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས། འཆམས་མཐུན་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བར་ཡང་ཡར་སྐུལ་བྱས། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཕུལ་བའི་ལག་རྗེས་ཤིག་ཡིན་ལ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱིས་མི་རིགས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་ཕུལ་བའི་ལག་རྗེས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། །
དེང་སྐབས། ང་ཚོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གནད་འགག་གི་དུས་སྐབས་སུ་གནས་ཡོད། མི་རིགས 56 དང་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར 13 ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་ཞིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དེས། ང་ཚོས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མི་རིགས་གནད་དོན་དེ་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་སྐབས་ངེས་པར་དུ་ཐག་གཅོད་བཟང་པོ་བྱེད་དགོས་ངེས་ཀྱི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་དགོས་པ་ཐག་བཅད་ཅིང་། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མི་རིགས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཏང་དང་མི་དམངས་ཀྱི་ལས་དོན་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བར་འབྲེལ་བའི་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་དགོས་པ་ཐག་བཅད། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་དེ་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་རང་རྒྱལ་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་གཞི་རྩའི་ཉམས་མྱོང་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བར་ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་མི་རུང་བར་མ་ཟད། དེ་རང་རྒྱལ་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཏུ་བརྩི་བར་ཡང་གཡོ་འགུལ་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་ལ། དེ་རང་རྒྱལ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཁྱད་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བར་ཡང་ཉམས་ཞན་བྱེད་མི་རུང་། དེ་ནི་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་མི་རིགས་བྱ་བར་ཕྱོགས་སྡོམ་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་ལས་ཐོན་པའི་ཉམས་མྱོང་ཡིན་ལ། རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་འགན་ལེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། །
མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ན། ང་ཚོས་ད་གཟོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྟོབས་ལྡན་དང་དམངས་གཙོ། ཤེས་རིག་དང་འཆམས་མཐུན་བཅས་མི་རིགས་ཀྱི་དར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ། ཡར་ཐོན། འགྲིག་མཐུན་བཅས་དང་ཟུང་སྦྲེལ་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བྱེད་ཐུབ་ཅིང་། ད་གཟོད་མི་རིགས་སོ་སོ་ལྷན་ཏུ་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་དང་། ལྷན་ཏུ་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བ་དང་ཟུང་སྦྲེལ་སྔར་ལས་ལྷག་པ་བྱས་ཏེ། གོམ་གང་མདུན་སྤོས་སྒོས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཤེས་རིག་སྤེལ་ནས། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་རླབས་ཆེན་བསྐྱར་དར་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཐུབ། །