རྒན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྒྱུར་པའི་ཡིག་གསུམ་མདོ།

རྩོམ་པ་པོ།     ཡིག་བསྒྱུར།       དུས་ཚོད།   2023-03-01   རྩོམ་ཁུངས།    ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་དྲ་བ།

ཡིག་གསུམ་མདོ།
三字经

(སུང)ཝང་དབྱིན་ལིན་གྱིས་བརྩམས། 
(宋)王应麟
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྒྱུར།
桑杰  译

མི་ནི་སྐྱེས་ཉིད་ནས།། རང་གཤིས་བཟང་ཞིང་དྲང་།། 

人之初,性本善。

ངང་རྒྱུད་འདྲ་ན་ཡང་།། བག་ཆགས་ཐ་དད་འགྱུར།།

性相近, 习相远。

 བསླབ་ལ་མ་གཞོལ་ན།། རང་གཤིས་ལང་ལ་ཤོར།། 

苟不教,性乃迁。

བསླབ་པར་བྱ་བ་ལ།། གཡེང་མེད་གཏད་པ་གཅེས།། 

教之道,贵以专。

གནའ་ཡི་མེང་ཡུམ་གྱིས།། ཁྱིམ་མཚེས་བདམས་ཏེ་གནས།། 

昔孟母,择邻处。

བུ་ཡིས་མ་སྦྱངས་པས།། ཁྲོས་ཏེ་ཐགས་རས་བཅད།། 

子不学,断机杼。

ཏིག་ཡན་ཧྲན་ཞེས་པར།། བུ་སྐྱོང་ཐབས་མཆོག་ལྡན།།

窦燕山,有义方。

བུ་ལྔ་བསྐྱངས་པའི་ཚུལ།། ཁ་ཡི་རྒྱན་དུ་གྱུར།། 

教五子,名俱扬。

བསྐྱངས་ཀྱང་མ་གདམས་ན།། ཕ་ཡི་སྐྱོན་དུ་གླེང་།། 

养不教,父之过。

གདམས་ཀྱང་མ་གཅུན་ན།། བཤེས་ཀྱི་སྒྱིད་ལུག་ཉིད།། 

教不严,师之惰

བུ་ཡིས་མ་བསླབས་ན།། ཤིན་ཏུ་ནོངས་པར་འགྱུར།། 

子不学,非所宜。

ཆུང་དུས་མ་སྦྱངས་ན།། རྒས་ཚེ་ཅི་ཞིག་བྱ།། 

幼不学,老何为。

གཡང་ཊི་མ་བརྐོས་པར།། ཡོལ་གོར་འགྱུར་མི་སྲིད།། 

玉不琢,不成器。

ཡོན་ཏན་མ་སྦྱངས་པར།། འཇིག་རྟེན་ལུགས་མི་ཤེས།།

人不学,不知义。

བུ་སློབ་བྱེད་པའི་དུས།། ན་ཚོད་གཞོན་པའི་སྒང་།། 

为人子,方少时。

བཤེས་དང་གྲོགས་ལ་བསྟེན།། གུས་ལུགས་གོམས་པར་བྱ།། 

亲师友,习礼仪。

ཧོང་ཤང་ལོ་དགུའི་ཚེ།། མལ་ཁྲི་སྲོ་བར་བྱེད།། 

香九龄,能温席。

གཉེན་ལ་སྲི་ཞུར་ནི།། བརྩོན་པ་འོས་ཤིང་རིགས།། 

孝于亲,所当执。

ཁུང་རོང་ལོ་བཞིའི་ཚེ།། གཅེན་ལ་ཤིང་ཏོག་ཕུལ།། 

融四岁,能让梨。

སྤུན་གྱི་རྒན་གཞོན་ཁྱད།། སྔར་ནས་ཤེས་པ་གལ།། 

弟于长,宜先知。

ཐོག་མར་རྒན་ལ་བཀུར།། བར་དུ་མཐོང་ཐོས་བྱ།། 

首孝悌,次见闻。

གྲངས་ཀྱི་གནས་རྟོགས་ཤིང་།། རྩོམ་ལ་ཆུབ་པར་བྱ།། 

知某数,识某文。

གཅིག་ནས་བཅུ་ལ་གཞལ།། བཅུ་ནས་བརྒྱ་ལ་བགྲང་།། 

一而十,十而百。

བརྒྱ་ནས་སྟོང་ལ་རྩིས།། སྟོང་ནས་ཁྲི་ལ་ཟིན།། 

百而千,千而万。

གནམ་ས་མི་གསུམ་ནི།། ཡོན་ཏན་གསུམ་ཞེས་བྱ།། 

三才者,天地人。

ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་ལ།། འོད་སྣང་གསུམ་དུ་བཞེད།། 

三光者,日月星。

རྗེ་བློན་ཕན་ཚུན་གཞུངས།། ཕ་བུ་དགའ་ཞིང་ཞེན།། 

三纲者,君臣义。

ཁྱོ་ཤུག་མཛའ་ཞིང་མཐུན།། རྩ་བ་གསུམ་དུ་གྲགས།། 

父子亲,夫妇顺。

དཔྱིད་ནས་དབྱར་ལ་འཕོ།། སྟོན་ནས་དགུན་ལ་བགྲོད།།

曰春夏,曰秋冬。

དུས་བཞི་རེས་མོས་སུ།། འཁོར་བའི་མཐའ་མི་ཟད།། 

此四时,运不穷。

ལྷོའམ་བྱང་དང་ནི།། ཤར་དང་ནུབ་བཅས་ལ།། 

曰南北,曰西东。

ཕྱོགས་བཞིར་འབོད་པ་དང་།། དབུས་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད།། 

此四方,应乎中。

མེའམ་ཆུ་དང་ནི།། ལྕགས་ཤིང་ས་བཅས་ལ།། 

曰水火,木金土。

འབྱུང་བ་ལྔ་རུ་བཤད།། གྲངས་ཀྱི་གཞི་རུ་མཐོང་།། 

此五行,本乎数。

བྱམས་དང་དྲང་བདེན་དང་།། གུས་ཤེས་ཡིད་རྟོན་སོགས།། 

曰仁义,礼智信。

ལུགས་ལྔར་གྲགས་པ་དེ།། ཕན་ཚུན་འཁྲུགས་མི་རུང་།། 

此五常,不容紊。

འབྲས་ཁྲེ་སྲན་ཏིལ་གྲོ།། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་བཅས།། 

稻粱菽,麦黍稷。

འབྲུ་དྲུག་བརྗོད་པ་དག། འགྲོ་བའི་ཟས་སུ་བསྟེན།། 

此六谷,人所食。

རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ་དང་།། བྱ་ཁྱི་ཕག་ཅེས་པ།། 

马牛羊,鸡犬豕。

སྒོ་ཕྱུགས་དྲུག་ཡིན་ཏེ།། མི་ཡི་གསོ་བྱར་གྱུར།། 

此六畜,人所饲。

དགའ་དང་ཁྲོ་བའམ།། སྐྱོ་སྡུག་འཇིགས་སྐྲག་དང་།། 

曰喜怒,曰哀惧。

ཞེན་སྡང་ཆགས་བཅས་ལ།། ཡིད་འགྱུར་བདུན་དུ་བརྩི།། 

爱恶欲,七情具。

ཧོའུ་ས་ཀོ་ཤིང་རྡོ།། ཟངས་ལྕགས་རྒྱུད་ཐག་སྨྱུག།  

匏土革,木石金。

བརྒྱད་ལས་གྲུབ་པའི་སྒྲར།། དབྱངས་བརྒྱད་ཅེས་པར་བཏགས།། 

丝与竹,乃八音。

མེས་ལས་མེས་པོ་དང་།། ཕ་ལས་རང་ལུས་ཏེ།། 

高曾祖,父而身。

རང་ལས་བུ་ཕོ་དང་།། བུ་ལས་ཚ་བོ་འབྱུང་།། 

身而子,子而孙。

ཚ་ལས་ཡང་ཚ་སྟེ།། དེ་ལས་ཡང་རབས་ཚ།། 

自子孙, 至玄曾。

མི་རབས་དགུར་བཤད་པ།། མི་ཡི་ཆོས་སུ་གྲུབ།། 

乃九族, 人之伦。